This post is also available in: Dutch (below)
Click here for the other articles of the series: Forest series
This series of articles was written and published in 2011 in the Antilliaans Dagblad newspaper. 2011 was the year that the United Nations declared the International Year of Forests, in order to give more attention to the “lungs” of the earth. Without forests, life on earth is impossible. The original series concerned the mondi of Curaçao and has been adapted and rewritten where necessary to also include the sister islands of Aruba and Bonaire. This is part 12 of the series, illustrating some of the dangers forests worldwide, including on the islands of Aruba, Curaçao and Bonaire, face.
Forests worldwide are under threat. This includes forests on our islands. Television and newspapers regularly report that forests are being cut down, burned, bulldozed, plundered, and so on. Terms like biodiversity, habitat destruction, impoverishment, and erosion are all used to illustrate the threats to forests. But what exactly does all this mean? What actually happens when a piece of forest is removed while many others remain? And what about this process on our islands?
Forests are a living organism in themselves
Forests are more than just a collection of trees and plants. The intimate interrelationship between trees, plants, epiphytes, parasites, soil organisms, humus, fungi, predators, prey, leaf-eaters, frugivores, carnivores, and all the other relationships that exist make a forest “one living organism” that has a vital force, breathes, reproduces, and sustains itself. Remove a component or restrict the organism’s ability to “live,” and the system slowly but surely begins to collapse until nothing remains. People don’t realize enough that this is the primary problem facing nature. The various threats a forest faces are all inherently problematic for specific species or forest patches, but the biggest problem is that the well-oiled system can no longer function.
The Lovejoy Project
This fact first became clear thanks to the scientific ecology project of biologist Tom Lovejoy and his study of the functioning of the Amazonian tropical rainforest. Lovejoy left for Brazil in the 1960s and did pioneering work in the field of tropical forest ecology. He wanted to know what would happen to patches of forest isolated by advancing destruction. Large swaths of the Amazon were, and still are, cleared for agriculture and livestock farming. Sometimes, small patches of rainforest remain between the various farms, where the animals driven from the cleared forest found a kind of sanctuary. Lovejoy and his team of scientists systematically established study plots in areas known to be subject to exploitation. These reserve plots varied in size, ranging from 1 hectare to 1,000 hectares. All of them had been meticulously protected and well-studied since the early 1980s. The key questions Lovejoy wanted to answer with his experiment were: What is the threshold for rainforest degradation? What is the lowest extreme for a functioning system? What is the minimum critical size of a piece of Amazon rainforest? These were valuable questions for conservationists worldwide who were grappling with the minimum size of nature reserves. It’s all well and good to designate areas of nature as protected areas, but how large should these areas be to ensure that the systems in these areas can continue to function instead of slowly dying? Is it better to protect a single large area of nature, or should many smaller, scattered plots be protected? During the experiment, it quickly became clear that the small nature reserves, of 1 and 10 hectares, were completely devalued. The large predators were the first animals to leave, followed by the other large vegetarian mammals. Food was simply insufficient to survive. Soon, the monkeys also left. Things were quite different for the birds. Initially, the number of birds in the forest patches increased because all the birds from the cleared areas sought shelter in the remaining patches. However, due to a lack of food and the changing conditions in the small reserves, they soon left. The soil in the patches dried out; direct sunlight and increased wind pressure reduced humidity, making it hotter and drier. The trees at the edges of the forest patches lost their leaves due to sunburn, and the soil dried out, preventing the roots from holding on, causing the trees to fall. Epiphytes disappeared, and over time, nothing remained but a patch of dead forest, where grass and other plants from agricultural areas thrived among the dead stumps.
Decline in larger areas
But even within the larger areas, changes began to occur over time. The most important observation was a steady decline in biodiversity—simply put: species disappeared. The reason for this is that within a healthy ecological patch, a constant, albeit very slow, shift in species occurs. Certain species become extinct, while others take their place by moving into the area in question from elsewhere. It even happens that subgroups of existing species adapt in such a way to fill the gap left by the extinct species that they become new subspecies, and after sufficient time, new species. This mechanism is caused by the development of “errors” in the genetic code of such a species, called mutations, which very occasionally result in a beneficial change. The result of this process in a healthy natural area is stable biodiversity, or even an increase. In the isolated areas within Lovejoy’s experiment, however, extinction began to prevail because replacement species no longer had the opportunity to populate the area. The emergence of new subspecies was also disrupted because the areas proved too small for the mutation mechanism to remain effective.
Lovejoy Relevance for Local Nature
The Lovejoy experiment is highly relevant to nature on islands such as Curaçao, Bonaire, and Aruba. In fact, the experiment was initially designed to study how nature functions on small islands. Small islands are by definition sensitive to disruption. The small surface area of these islands creates intimate relationships between flora and fauna and their environment, although precisely because of this small size, species diversity and population size are lower than on continental islands, meaning that the natural processes of extinction, repopulation, and the emergence of new subspecies and species must be able to proceed as undisturbed as possible. However, humans tend to shrink the already limited natural space even further for what is considered development, which leads to species extinction more quickly. The natural growth of replacement species is being disrupted, while humans regularly introduce species that wreak havoc—think of the red palm weevil, the lionfish, the pal’i lechi—the list is now quite long. If we want to keep our forests viable, the only conclusion can be that we must keep them as large as possible. Demarcating a series of small nature reserves here and there is almost pointless. Nature dies from setting boundaries.
Postscript
Prominent biologist Thomas Lovejoy died in December 2021. During his life, he conducted several studies that, among other things, put the protection of the Amazon rainforest on the map. He was 80 years old. You can read more about his work in these articles, amongst others:
https://www.nytimes.com/2021/12/28/climate/thomas-lovejoy-dead.html
https://environment.yale.edu/news/article/thomas-lovejoy-on-biodiversity-habitat-fragmentation-and-50-years-in-the-amazon
Bossen op de semi-aride ABC-eilanden (12) – Bossen natuurgebieden in gevaar (A)
Deze artikelenserie werd in 2011 geschreven en gepubliceerd in het Antilliaans Dagblad. 2011 was het jaar dat door de Verenigde Naties werd uitgeroepen tot het internationaal jaar van de bossen, om zodoende de “longen” van de aarde meer aandacht te geven. Zonder bossen is leven op aarde namelijk onmogelijk. De oorspronkelijke serie betrof de mondi van Curaçao en is aangepast en waar nodig herschreven om ook de zustereilanden Aruba en Bonaire er ook in mee te nemen. Dit is deel 12 van de serie, met de gevaren waaraan bossen blootstaan.
Bossen, wereldwijd, lopen gevaar. Ook op onze eilanden. Op televisie en in de krant wordt regelmatig verteld dat bossen worden omgehakt, platgebrand, weg gebulldozerd, leeggeroofd en zo nog het een en ander. Termen als biodiversiteit, habitat vernietiging, verarming en erosie worden allemaal gebruikt wanneer de gevaren voor de bossen worden geïllustreerd. Maar wat houdt dit allemaal precies is? Wat gebeurt er nu eigenlijk als er een stuk bos wordt weggehaald terwijl er nog vele stukken zijn. En hoe zit dat op onze eilanden?
Bossen zijn een levend organisme op sich
Bossen zijn meer dan een collectie bomen en planten. De innige verstrengeling tussen bomen, planten, epifyten, parasieten, bodemorganismen, humus, schimmels, predatoren, prooidieren, bladeters, vruchteneters, vleeseters, en al de andere relaties die er zijn maakt een bos tot ‘één levend organisme’ dat een vitale kracht heeft, adem haalt, zich voortplant en zichzelf onderhoudt. Haal een onderdeel weg of beperk het organisme in zijn ‘leven’ en het systeem begint langzaam maar zeker in elkaar te storten tot er niets meer van over is. Men beseft te weinig dat dit het voornaamste probleem is waar de natuur mee te maken heeft. De verschillende gevaren waar een bos aan onderhavig is zijn allemaal op zich een probleem voor bepaalde soorten of stukken bos, het grootste probleem is echter het feit dat het geoliede systeem niet meer kan functioneren.
Het Lovejoy project
Dit gegeven werd voor het eerst duidelijk dankzij het wetenschappelijk ecologisch project van bioloog Tom Lovejoy en zijn studie naar de werking van het tropisch regenwoud in de Amazone. Lovejoy vertrok in de jaren 60 naar Brazilië en heeft pionierswerk gedaan op het gebied van de ecologie van tropische bossen. Wat hij wilde weten was wat er zou gebeuren met stukken bos die geïsoleerd werden door oprukkende vernietiging. Grote stukken Amazone werden, en worden nog steeds, kaal gemaakt voor landbouw en veeteelt. Daarbij blijven er soms kleine stukjes regenwoud over tussen de verschillende boerderijen waar de dieren die verdreven werden uit het bos dat werd ontgonnen, een soort reservaat vonden. Lovejoy en zijn team van wetenschappers zetten systematisch studiestukken op in gebieden waarvan bekend was dat ze zouden worden ontgonnen. De stukjes reservaat hadden steeds verschillende grootten variërend van stukken van 1 hectare groot tot stukken van 1000 hectare. Allemaal nauwgezet beschermd en goed bestudeerd sinds het begin van de jaren tachtig. De belangrijkste vragen die Lovejoy met zijn experiment wilde beantwoorden waren: Wat is de grens voor de achteruitgang van het regenwoud?; Wat is het laagste uiterste voor een werkend systeem?; Wat is de minimale kritieke omvang van een stuk Amazonisch regenwoud? Zeer waardevolle vragen voor natuurbeschermers over de hele wereld die hun hoofd aan het breken waren over de minimale grootte van natuurreservaten. Het is leuk en aardig om stukken natuur als beschermde natuurgebieden te bestempelen, maar hoe groot moeten deze stukken zijn om te garanderen dat de systemen in deze gebieden kunnen blijven werken in plaats van langzaam af te sterven? Is het beter om één groot stuk natuurgebied te beschermen of moeten het juiste een heleboel kleine stukjes zijn die verspreid zijn? Tijdens het experiment werd het al snel duidelijk dat de kleine natuurgebieden, van 1 en 10 hectare, hun waarde totaal verloren. De grote predatoren waren de eerste dieren die weg waren, gevolgd door de andere grote vegetarische zoogdieren. De hoeveelheid voedsel was simpelweg te weinig om te kunnen overleven. Al gauw vertrokken ook de apen. Met de vogels ging het heel anders, in eerste instantie nam het aantal vogels in de stukken bos toe, vanwege het feit dat alle vogels uit de kaal gemaakte stukken huisvesting zochten in de stukjes die over waren. Door gebrek aan voedsel, en de veranderende omstandigheden in de kleine reservaten vertrokken ze echter al gauw. De bodem in de stukjes droogde op, door directe instraling van de zon en meer invloed van de wind ging de luchtvochtigheid omlaag, werd het heter en droger. De bomen aan de randen van de stukjes bos raakten bladeren kwijt door zonnebrand, de bodem droogde uit waardoor de wortels zich niet meer konden vasthouden en de bomen gingen omvallen. Epifyten verdwenen en na verloop van tijd was er niets anders over dan een stukje dood bos, waar gras en andere planten uit de landbouwgebieden welig tierden tussen de dode stronken.
Ook afname in grotere gebieden
Maar ook binnen de grotere stukken begonnen er na verloop van tijd veranderingen op te treden. De belangrijkste observatie was een gestage afname van de biodiversiteit, simpel gezegd: er verdwenen soorten. De reden daarvoor is het feit, dat binnen een gezond stuk ecologie er een constante, zij het zeer langzame, verschuiving van soorten optreedt. Bepaalde soorten sterven uit, anderen nemen hun plaats in door van elders naar het bewuste gebied toe te strekken. Het komt zelfs voor dat subgroepen van bestaande soorten zich op zodanige wijze aanpassen om het gat op te vullen van de uitgestorven soort dat het nieuwe ondersoorten, en na voldoende tijd, nieuwe soorten worden. Dit mechanisme wordt veroorzaakt door het ontstaan van ‘foutjes’ in de genetische code van zo’n soort, zogenaamde mutaties, waarvan er heel af en toe een gunstige verandering ontstaat. Het resultaat van dit proces in een gezond stuk natuur is een stabiele biodiversiteit, of zelfs een toename daarvan. In de geïsoleerde gebieden binnen het experiment van Lovejoy begon uitsterving echter de overhand te krijgen, omdat vervangende soorten niet meer de kans kregen om het gebied te bevolken. Ook het ontstaan van nieuwe ondersoorten werd verstoord omdat de gebieden toch te klein bleken voor het effectief blijven van het mutatiemechanisme.
Lovejoy relevantie voor lokale natuur
Het Lovejoy experiment is van grote relevantie voor de natuur op eilanden, zoals Curaçao, Bonaire en Aruba. In feite was het experiment namelijk in eerste instantie opgezet om te bestuderen hoe de natuur op kleine eilanden functioneert. Kleine eilanden zijn per definitie gevoelig voor verstoring. Het kleine oppervlak van dit soort eilanden zorgt voor innige relaties tussen flora en fauna en hun omgeving, alhoewel juist vanwege de kleine oppervlakte de soortenrijkdom en de omvang van de populaties lager is dan op de continenten, en maakt dat de natuurlijke processen van uitsterving, herbevolking en het ontstaan van nieuwe ondersoorten en soorten zo onverstoord mogelijk hun gang moeten kunnen gaan. De mens heeft echter de neiging om de reeds beperkte natuurlijke ruimte nog kleiner te maken voor wat gezien wordt als ontwikkeling, waardoor soorten sneller zullen uitsterven. De natuurlijke aanwas van vervangers wordt verstoord, terwijl er regelmatig soorten door de mens worden binnengebracht die juist chaos aanrichten, denk maar aan de red palm weevil, de koraalduivel, de pal’i lechi, de lijst is inmiddels vrij lang. Willen wij onze bossen levensvatbaar houden dan kan de conclusie alleen maar zijn, dat we ze zo groot mogelijk moeten houden. Her en der een reeks kleine natuurgebiedjes afbakenen heeft geen zin. De natuur gaat dood van het instellen van grenzen.
Naschrift
De prominente bioloog Thomay Lovejoy overleed in december 2021. In zijn leven heeft hij meerdere onderzoeken uitgevoerd die onder andere de bescherming van het Amazonewoud op de kaart hebben gezet. Hij werd 80 jaar. Meer over zijn werk is te lezen in o.a. deze artikelen: