This post is also available in: Dutch (below)
Click here for the other articles of the series: Forest series
This series of articles was written and published in 2011 in the Antilliaans Dagblad newspaper. 2011 was the year that the United Nations declared the International Year of Forests, in order to give more attention to the “lungs” of the earth. Without forests, life on earth is impossible. The original series concerned the mondi of Curaçao and has been adapted and rewritten where necessary to also include the sister islands of Aruba and Bonaire. This is part 8 of the series.
A tree under the magnifying glass
If you want a forest, you need trees. That is a given. Forests consist of trees, different types of trees in all shapes and sizes. They all have their own characteristics. One lives for almost 5000 years and still lives happily, while another is exhausted after 10 years. There are those that grow to more than 115 meters high, the Coast Redwood in the Redwood National Park in the US is an example of this, and others that do not grow taller than a few centimetres.
A special organism
Trees are special organisms that are more complex than we often think. The ease with which trees are cut down would be a lot less if we realized how much a tree has had to go through to become as big and wide as we see it. Trees consist of different parts: the roots, the trunk, the branches, the leaves, flowers and fruits. They all have their own task within the life of the tree.
Roots
Roots ensure that the tree is firmly anchored in the ground and are constantly searching for water and nutrients, essential for the survival of the organism. The tree roots that clog cesspools all too often come from trees that are not even in the immediate vicinity.
Trunk
The trunk contains the transport vessels with which the nutrients and water found with the roots are transported upwards to the leaves, where they are converted into sugars and starch under the influence of sunlight, which is then stored as a reserve for difficult times. In addition, the trunk ensures the strength of the tree. What is often forgotten, however, is that the trunk also serves to bring the food production factories located in the leaves more in the direction of the much-needed sunlight. This is certainly important if there are many other plants and trees in a forest that compete just as hard for that sunlight. It is therefore not surprising that in tropical forests, where there is a high density of plants and trees, there are very tall trees. The branches have a similar function to the trunk, and also ensure that the leaves grow in a spread-out manner and therefore compete with each other as little as possible for sunlight.
Leaves
The leaves themselves are the true factory in the plant. As mentioned earlier, the leaves are working hard to produce food for the plant. Water and carbon dioxide are converted into sugars and oxygen under the influence of sunlight. The sugars are stored in the leaves themselves, but also in the trunk and in the roots. The oxygen is excreted as a ‘waste product’ via the stomata, a fact that humans and various other animals gratefully make use of by inhaling it.
Flowers and fruits
Flowers serve the reproduction of the tree. By applying various fertilization tricks, for which animals are often lured with tasty flower nectar, the tree ensures that the fertilized flower is transformed into a fruit in which the valuable seeds are hidden. There are trees that work together with birds such as the hummingbird. When observing hummingbirds closely, you will occasionally see an individual with a powdery substance around its beak. This substance can vary in colour but is usually whitish to yellow in colour. This is pollen. When licking the nectar in a flower, the bird touches the pollen filaments, which ‘soils’ the base of its beak. When the animal then searches for the next flower of a similar tree species, something that the plants arrange by flowering at the same time, a little pollen remains behind, which fertilises the flower. In addition to birds such as the hummingbird, insects such as bees, wasps, butterflies, moths, flies, mosquitoes, beetles and ants, mammals such as monkeys or mice and reptiles such as lizards and geckos also play a role.
Various tricks have also been developed for the distribution of the seed. One tree packages the seed in a juicy fruit that is attractive as food for larger animals. The fruit is eaten, the seeds end up in the intestinal tract and are excreted elsewhere in a handy amount of manure. A good example of a local tree that applies this trick is the Shimaruku tree. Other tree species then ensure that their seeds ‘fly’ with the wind and are thus spread to other places. For example, the Kapok tree does this. By wrapping the seeds in cotton-like balls that are easily blown away by the wind, the seeds spread over large areas and the tree species can continue to exist.
Trees are essential to our society
Trees are essential to our society, although our demolition talent does not always illustrate this. Fruits and even flowers serve as food, and as spices. Mangoes, apples, oranges and all kinds of other fruits such as vanilla beans are an example of this. But what do you think of the clove, a spice that we often use in food, and which is nothing more than the dried flower of the clove plant. The leaves are also used as medicine and spice, as evidenced by the leaf of the Watakeli which was put in rum here on the island in the past because of its beneficial effect on potency and against back pain. Another example is the well-known bay leaf. Branches of trees are used in all kinds of countries for heating and cooking. The branches of some trees, such as liquorice, are used to make sweets (licorice!) and medicines. Campfires would not exist if there were no branches to be found. The wood from the branches and trunks of certain tree species is used to make furniture, build houses, put together boats, produce paper and much more. Roots are used less often because they are difficult to extract from the ground and are often so branched that the wood can only be used for wood fires.
Trees are also ecologically indispensable
Trees are also indispensable for ecology. The leaves serve as food for mammals, insects, reptiles and even birds. Flowers and fruits too, of course. The canopy offers shelter to various animals during rain showers, but also provides a microclimate that is pleasant for animals and other plants, such as orchids, to live in. In addition, it is a safe place to produce offspring.
The bark of the trunk is often also home to various organisms. The roots ensure that the soil in which the tree stands does not erode away and provide a home for all kinds of animals, plants and other living organisms, such as fungi. Intimate cooperative relationships have even been discovered between trees and fungi living in the soil. Trees are an indispensable part of the world. They are awesome organisms that were already there before man came into existence and that ensure that man can live the way he wants to, with enough oxygen in every breath of air, a delicious juicy fruit to sink your teeth into, and hardwood to make teak furniture and wooden roof trusses. So we should treat them with a bit more respect!
Bossen op de semi-aride ABC-eilanden (8) – bomen onder de loupe
Deze artikelenserie werd in 2011 geschreven en gepubliceerd in het Antilliaans Dagblad. 2011 was het jaar dat door de Verenigde Naties werd uitgeroepen tot het internationaal jaar van de bossen, om zodoende de “longen” van de aarde meer aandacht te geven. Zonder bossen is leven op aarde namelijk onmogelijk. De oorspronkelijke serie betrof de mondi van Curaçao en is aangepast en waar nodig herschreven om ook de zustereilanden Aruba en Bonaire er ook in mee te nemen. Dit is deel 8 van de serie.
Een boom onder de loupe
Wil je een bos hebben dan heb je bomen nodig. Dat is een gegeven. Bossen bestaan uit bomen, verschillende soorten bomen in allerlei vormen en maten. Ze hebben allemaal zo hun eigen eigenschappen. De één wordt bijna 5000 jaar oud, en leeft nog vrolijk voort en de ander is na 10 jaar uitgeleefd. Je hebt er die meer dan 115 meter hoog worden, de Coast Redwood in het Redwood National Park in de VS is daar een voorbeeld van, en anderen die niet groter worden dan een paar centimeter.
Een bijzonder organisme
Bomen zijn bijzondere organismen die complexer in elkaar zitten dan wij vaak denken. Het gemak waarmee men bomen omhakt zou een stuk minder worden als men zich realiseert hoeveel een boom heeft moeten doormaken om zo groot en breed te worden als wij hem zien. Bomen bestaan uit verschillende onderdelen: de wortels, de stam, de takken, de bladeren, bloemen en vruchten. Allemaal hebben deze hun eigen taak binnen het leven van de boom.
Wortels
Wortels zorgen ervoor dat de boom stevig in de bodem vaststaat en zijn continu op zoek naar water en nutriënten, essentieel voor de overleving van het organisme. De boomwortels die beerputten verstoppen komen maar al te vaak van bomen die niet eens in de directe omgeving staan.
Stam
De stam bevat de transportvaten waarmee de met de wortels gevonden nutriënten en water naar boven, naar de bladeren, worden getransporteerd waar deze onder invloed van zonlicht worden omgezet in suikers en zetmeel, wat weer wordt opgeslagen als reserve voor moeilijke tijden. Daarnaast zorgt de stam voor de stevigheid van de boom. Wat echter vaak vergeten wordt is dat de stam ook dient om de voedselproductiefabrieken die zich in de bladeren bevinden, meer in de richting van het broodnodige zonlicht te brengen. Dat is zeker belangrijk als er in een bos nog vele andere planten en bomen staan die net zo hard strijden om dat zonlicht. Het is dus niet vreemd dat in tropische bossen, waar een hoge dichtheid aan planten en bomen is, zich hele hoge bomen bevinden. De takken hebben een soortgelijke functie als de stam, en zorgen daarnaast dat de bladeren verspreid groeien en dus zo min mogelijk met elkaar concurreren om het zonlicht.
Bladeren
De bladeren zelf zijn de ware fabriek in de plant. Zoals eerder gezegd wordt in de bladeren hard gewerkt aan de productie van voedsel voor de plant. Water en koolstofdioxide worden onder invloed van zonlicht omgezet in suikers en zuurstof. De suikers worden opgeslagen in de bladeren zelf maar ook in de stam en in de wortels. De zuurstof wordt als ‘afvalstof’ uitgescheiden via de huidmondjes, een gegeven waar de mens en met hem verschillende andere dieren dankbaar gebruik van maken door het in te ademen.
Bloemen en vruchten
Bloemen dienen voor de voortplanting van de boom. Door verschillende bevruchtingstrucjes toe te passen, waar vaak dieren voor worden gelokt met smakelijke bloemennectar, zorgt de boom dat de bevruchte bloem wordt omgevormd tot een vrucht waar de waardevolle zaden in zitten verstopt. Er zijn bomen die samenwerken met vogels zoals de kolibrie. Bij het goed observeren van kolibries zie je af en toe een individu met een poederachtige substantie rond te snavel. Deze substantie kan van kleur variëren maar is meestal wittig tot geel van kleur. Dit is stuifmeel. Bij het oplikken van de nectar in een bloem raakt de vogel de stuifmeeldraden aan waardoor zijn snavelaanzet wordt ‘bevuild’. Wanneer het diertje dan een volgende bloem van een soortgelijke boomsoort opzoekt, iets dat de planten regelen door tegelijk te bloeien, blijft er een beetje stuifmeel achter waardoor de bloem wordt bevrucht. Naast vogels als de kolibrie spelen ook insecten waaronder bijen, wespen, vlinders, motten, vliegen, muggen, kevers en mieren, zoogdieren zoals apen of muizen en reptielen zoals hagedissen en gekko’s een rol. Ook voor de verspreiding van het zaad zijn er weer verschillende trucjes ontstaan. De ene boom verpakt het zaad in een sappige vrucht dat aantrekkelijk is als voedsel voor grotere dieren. De vrucht wordt opgegeten, de zaden komen in het darmkanaal terecht en worden elders uitgepoept in een handige hoeveelheid mest. Een goed voorbeeld van een lokale boom die dit trucje toepast is de Shimarukuboom. Andere boomsoorten zorgen dan hun zaden met de wind ‘meevliegen’ en daarmee worden verspreidt naar andere oorden. Zo doet bijvoorbeeld de Kapokboom dat. Door de zaden te verpakken in katoenachtige bollen die makkelijk met de wind meewaaien, verspreiden de zaden zich over grote oppervlakten en kan de boomsoort voort bestaan.
Bomen zijn onmisbaar in onze maatschappij
Bomen zijn onmisbaar in onze maatschappij, al illustreert ons slooptalent dat niet altijd. Vruchten en zelfs bloemen dienen als voedsel, en als specerijen. Mango’s, appels, sinaasappelen en allerlei andere vruchten zoals vanillebonen zijn daar een voorbeeld van. Maar wat dacht je van de kruidnagel, een kruid dat we vaak in het eten gebruiken, en dat niet anders is dan de gedroogde bloem van de kruidnagelplant. Ook de bladeren worden gebruikt als medicijn en kruid, getuige het blad van de Watakeli wat hier op het eiland in het verleden in rum werd gelegd vanwege de gunstige uitwerking op de potentie en tegen rugpijn. Een ander voorbeeld is het bekende laurierblad. Takken van bomen worden in allerlei landen gebruikt om mee te stoken en om op te koken. De takken van sommige bomen, zoals zoethout, worden ingezet om snoepgoed (drop!) en medicijnen ermee te maken. Kampvuren zouden niet bestaan als er geen takken te vinden zouden zijn. Van het hout van takken en stammen van bepaalde boomsoorten worden meubelen gemaakt, huizen gebouwd, boten in elkaar geknutseld, papier geproduceerd en nog veel meer. Wortels worden minder vaak gebruikt omdat deze ten eerste moeilijk te extraheren zijn uit de grond en vaak zo vertakt zijn dat het hout alleen nog maar kan worden gebruikt voor houtvuren.
Bomen zijn ook ecologisch onmisbaar
Ook voor de ecologie zijn bomen onmisbaar. De bladeren dienen als voedsel voor zoogdieren, insecten, reptielen en zelfs vogels. Bloemen en vruchten natuurlijk ook. Het bladerdak biedt schuilplaatsen aan verschillende dieren bij onder andere regenbuien maar zorgt ook voor een microklimaat wat aangenaam is voor dieren en andere planten, zoals orchideeën, om in te wonen. Daarnaast is het een veilige plek om nageslacht te produceren.
In de bast van de stam wonen vaak ook verschillende organismen. De wortels zorgen ervoor dat de grond waarin de boom staat niet weg erodeert en biedt een behuizing voor allerlei dieren, planten en andere levende organismen, zoals schimmels. Er zijn zelfs intieme samenwerkingsrelaties tussen bomen en in de bodem levende schimmels ontdekt.
Bomen zijn niet weg te denken uit de wereld. Het zijn ontzagwekkende organismen die er al waren voordat de mens ontstond en die ervoor zorgen dat de mens kan leven zoals die dat zo graag wil, met genoeg zuurstof in iedere teug lucht, een heerlijk sappige vrucht om de tanden in te zetten, en hardhout om bijvoorbeeld meubels van teakhout en houten dakspanten van te maken. We zouden er dus best wat respectvoller mee om mogen gaan!